اگه قصد دارین دنبال درمان و کار روی سلامت روانتون برین و ایده درمان فردی برای شما جالب نیست، گروه درمانی یا حلقه ها و گروه های حمایتی می تونه یکی از انتخاب های شما باشه.
سوال یا سردرگمی رایجی که اکثر آدما باهاش مواجه می شن اینه که تفاوت گروه درمانی با حلقه ها و گروه های حمایتی چیه؟ توی هر دوشون یه گروه از آدما رو با دغدغه مشابه داریم که دارن روی اون مسائل کار می کنن اما تفاوت های زیادی توی نحوه اجرای این گروه ها و هدف گروه ها وجود داره که می خوایم در موردشون صحبت کنیم.

هدف یا رسالت این گروه ها چیه؟

هدف گروه درمانی ایجاد تغییره، در حالی که هدف حلقه ها و گروه های حمایتی اینه که به فرد کمک کنه درک کنه که شاید اونجوری که فک می کنه توی تجربیاتش تنها نیست. از تجربیات افراد دیگه ای که شرایط مشابهی رو پشت سر می ذارن یا پشت سر گذاشتن، استفاده کنه و شنیدن اون تجربیات به تاب آوری و تحملش نسبت به شرایط کمک کنه. شرایطی که توش قرار گرفتن معمولا غیر قابل تغییر هستن. به عنوان مثال، کنار اومدن با مرگ یکی از عزیزانشون، جدایی، قرنطینه شدن به دلیل کرونا یا تشخیص یه بیماری محدود کننده زندگی. بنابراین، تمرکز بیشتر روی تاب آوریه تا تلاش برای تغییر.

گروه درمانی برای درمان سلامت روان چیکار می کنه؟

جلسات گروه درمانی ساختار مشخصی دارن و معمولاً از ورود افراد جدید بعد از شروع استقبال نمی کنن. درمانگر بعد از ارزیابی، مناسب بودن مراجع برای شرکت توی گروه درمانی رو تعیین می کنه. این جلسات توسط متخصصان آموزش دیده با هدف ارتقای مهارت ها برگزار می شن.
بعضی از نمونه‌های گروه درمانی شامل آموزش مهارت‌های زندگی یا اجتماعی، گفتار درمانی یا گروه‌های درمانی حرفه ای یا درمان شناختی می شه. توی این گروه ها، تمرین مهارت‌ها با دیگران و رشد تشویق می شه و همچنین خودآگاهی رو افزایش می‌دن و با دیدن پیشرفت دیگران و همچنین رسیدن به اهداف، تشویق مثبت دریافت می کنن.

حلقه یا گروه حمایتی برای سلامت روان چیکار می کنه؟

از طرف دیگه، گروه‌های حمایتی ممکنه بدون ساختار و نسبت به ورود افراد جدید بازتر باشن. تسهیل کننده ممکنه یه فرد حرفه ای آموزش دیده باشه یا نباشه، چون ایده اصلی اینه که از تجربیات زندگی دیگرانی که «توی یه مسیر هستن» و شرایط مشابهی دارن یاد بگیرن. وقتی که شما توی شرایط چالش برانگیز یا آسیب پذیری هستین، اعضای خانواده و دوستاتون ممکنه همدردی کنن، ولی اونا همیشه نمی دونن چی بگن یا بهترین راه برای کمک به شما چیه. پزشک ها و متخصصای سلامت روان هم ممکنه گاهی اوقات حمایت عاطفی جزئی ازتون بکنن، اما تمرکز اصلی اونا همیشه درمانه. یک گروه حمایتی مکانی امن برای کسب اطلاعاتی کاربردی، سازنده و مفید برای شرایط سخته. توی این فضا از طریق به اشتراک گذاری تجربیات مشترک در مورد نحوه کنار اومدن با مشکلات یادگیری شکل می گیره. .بعضی از نمونه‌های گروه‌های حمایتی:

گروه‌های حمایتی معتادان گمنام

حلقه حمایتی سوگ

حلقه های شرم

حلقه های پشیمانی

گروه های حمایتی برای اضطراب و افسردگی

خوشه خلاق برای هنرمندایی که با مشکل خلاقیت و خلق کردن مواجه شدن طبق کتاب راه هنرمند جولیا کامرون

گروه‌های حمایتی مراقبین و والدین

گروه‌های حمایتی بیماران سرطانی

از اونجایی که افراد توی مراحل مختلف سفر خودشونن، کسایی که سفر بهبودیشون رو زودتر شروع کردن یا بهتر با اون کنار میان و تاب آوری بهتری دارن ممکنه بتونن به بقیه انگیزه بدن و اونا رو تشویق کنن. اعضای این گروه ها یه سیستم حمایتی برای همدیگه تشکیل می دن که باعث می شه احساس تنهایی کمتری کنن و با احساس ناامیدی به شکل سالمی کنار بیان.

قوانین روابط بین فردی خارج از گروه

از اونجایی که گروه‌های حمایتی بر اساس این اصل کار می‌کنن که اعضا از همدیگه حمایت کنن و یه شبکه حمایتی تشکیل می دن، ملاقات خارج از محیط گروه ممنوع نیست. در واقع تشویق هم می شه. از طرف دیگه، توی گروه درمانی، اعضا اجازه ندارن خارج از جلسات در مورد مسائلی که توی گروه مطرح می شه با هم صحبت کنن. این به اعضای گروه درمانی کمک می‌کنه که توی صحبت کردن بازتر باشن و به خودشون اجازه نشون دادن وجوه آسیب‌پذیرشون رو بدن و احساس امنیت کنن و بدونن حرفاشون خارج محیط درمان به اشتراک گذاشته نمی شه و بهش اشاره ای نمی شه، چون هدف گروه درمانی کار روی مسائل شخصی ریشه‌داره. در این راستا کلا ارتباط یا ملاقات با اعضای گروه خارج از محیط جلسات درمانی به طور کل منع می شه.

تعهدات زمانی

گروه‌های حمایتی معمولاً نسبت به ورود و خروج افراد انعطاف پذیری بیشتری دارن. با این حال تداوم حضور توی جلسات تشویق می شه چون این می‌تونه هم برای شما و هم برای گروه مفید باشه. برعکس گروه درمانی اغلب نیازمند تعهد بیشتری از جانب شماست. معمولاً با درخواست تعهد اولیه دو تا سه ماهه، از افراد خواسته می‌شود که توی هر جلسه شرکت کنن، چون از دست دادن هر جلسه ای می‌تونه مخرب‌ باشه، یا ممکنه اتفاق مهمی توی یکی از جلسات بیافته که حضور برای فرایند درمان گروهی واجب باشه و توی جلسه بعدی مورد بحث قرار بگیره، که غیبت شما باعث می شه سر رشته موضوع از دستتون در بره. در حالی که از یه جنبه متعهد شدن برای چندین ماه ممکنه دلهره آور به نظر برسه، این می تونه به افراد کمک کنه احساس راحتی بیشتری هم داشته باشن و چیزای بیشتری توی جلسات به اشتراک بذارن.

خط قرمزها و نشونه های یه گروه حمایتی ناکارآمد

گفتگو توی جلسات گروه های حمایتی باید مفید و سازنده باشه. اگه حس می کنین یه چیزی سر جای خودش نیست، احتمالا درست حس می کنین. بعضی از نشونه های یه گروه حمایتی ناکارآمد که احتمالا برای شما مناسب نیست:

تسهیلگر فاقد مهارت:

برای تسهیلگرا ضروریه که جلسات رو مدیریت کنن. اونا نباید به کسی توی گروه اجازه بدن تمام وقت بقیه رو بگیره. تسهیلگرا باید دستورالعمل‌های گروه رو شفاف کنن و مایل به اجرای اونا باشن. به عنوان مثال، اونا نباید اجازه بی احترامی یا خودافشایی بیش از حد و توصیه های درمانی و تراپی توسط افراد غیرمتخصص رو بدن. همچنین، نباید کل زمان گروه رو برای در میون گذاشتن مشکلات خودشون بگیرن و یا زمان کمی رو برای بقیه بذارن.

گروه خیلی بزرگ:

زمان توی یه گروه حمایتی عین برق و باد می گذره. اگه خیلی بزرگ باشه، همه اعضا فرصتی برای اشتراک‌گذاری و استفاده از چیزی که دیگران به اشتراک می ذارن، به دست نمیارن. به طور کلی، وجود ده الی دوازده نفر بهترین تعداد برای گروه های حمایتی برای داشتن بهترین عملکرده.

قانون محرمانه بودن به طور مداوم یا اصلاً اجرا نمی شه:

اعضای گروه اغلب مسائل حساس زیادی رو توی یه جلسه گروه حمایتی به اشتراک می ذارن. برای تسهیلگرا ضروریه که امنیت رو توی جلسات گروهی به وجود بیارن. اعضا باید از درگیر شدن(به معنی دعوا و ایجاد تنش) توی چت های گروهی، خصوصی و شبکه های اجتماعی خارج جلسات و محیط گروه، جایی که بحث‌های کنترل نشده ممکنه همراه با بی‌احترامی رخ بده، منع بشن. برای حفظ امنیت معمولا جلسات گروه توسط اعضا یا تسهیلگرا ضبط نمی شه.

تمرکز اصلی، تبلیغ یک محصول یا خدماته:

معمولاً سازمان‌های غیرانتفاعی یا گروه‌های دیگه از گروه‌های حمایتی حمایت مالی می‌کنن. اگه اونا برای ثبت نام هزینه بالایی بخوان، یا محصولات یا خدماتی رو تبلیغ می کنن (مثل داروها یا خدمات درمانی)، ممکنه اسپانسر و برگزارکننده انگیزه اشتباهی داشته باشه و این گروه ممکنه اونقدر که باید مؤثر نباشه.

جلسات گروه همیشه با یه پایان تلخ تموم می شه:

گفتگو توی گروه های حمایتی ممکنه گاهی سنگین بشه و انرژی گروه رو کم کنه. یه تسهیلگر ماهر راه هایی رو برای بالا بردن انرژی گروه قبل از پایان جلسه به کار می بره که در نهایت همه امیدوار و خوشبین جلسه رو ترک کنن.

بعضی از مزایا و معایب گروه درمانی و گروه های حمایتی به طور کلی:

چجوری بیشترین استفاده رو از یه گروه حمایتی ببریم؟

چند راهکار وجود داره که با انجام دادنشون می تونین از پیوستن به یه گروه حمایتی بیشترین استفاده رو ببرین:

به طور منظم شرکت کنین:

اگر به طور منظم در یک گروه پشتیبانی شرکت کنید، بیشترین بهره را خواهید برد. این به شما کمک می کند تا با سایر اعضای گروه آشنا شوید و سطح راحتی خود را افزایش دهید.

توی گفتگوها شرکت کنین:

شرکت در یک گروه باعث می شود بحث جریان داشته باشد و همه درگیر شوند. سایر شرکت‌کنندگان مشتاقانه منتظر شنیدن به‌روزرسانی‌های شما و هر کلمه عاقلانه‌ای هستند که باید با آنها به اشتراک بگذارید.

نسبت به دیگران توی گروه حساس باشین:

همیشه این احتمال وجود داره که حین شرکت توی جلسات گروه اتفاقی بیفته که شما رو ناراحت کنه یا شما رو به مسیر اشتباهی ببره. افرادی که برای حمایت گرفتن از گروه ها میان با مسائل جدی، حساس و دارای بار عاطفی سروکار دارن. اگه نمی‌تونین باهاشون کنار بیاین، موضوع رو به گوش تسهیلگر برسونین و به اونا فرصت بدین تا مسئله شما رو حل کنن.

نسبت به اینکه این گروه مناسب شما هست یا نه هشیار باشین:

کارآمد بودن یه گروه حمایتی بستگی زیادی به پویایی گروه داره. با پیوستن و خروج افراد مختلف از گروه، پویایی گروه می تونه تغییر کنه. اگه حس می کنین جاتون اونجا نیست، ممکنه به یه گروه حمایتی دیگه نیاز داشته باشین.

گروه های حمایتی و گروه درمانی رو توی ایران از کجا پیدا کنیم؟

پیدا کردن گروه درمانی از پیدا کردن گروه های حمایتی توی ایران راحت تره. کافیه به چند تا روانشناس و کلینیک سر بزنین تا انواعی از این جلسات رو با نظارت یه روانشناس پیدا کنین اما پیدا کردن گروه های حمایتی یه مقدار سخت تره چون معمولا با عنوان گروه حمایتی فعالیت نمی کنن. خیلی وقت ها گروه حمایتی یه گروه پشتیبانی برای یه محصول خدماتی یا آموزشیه یا کاملا با کلاس های آموزشی تلفیق شده. بعد از کرونا و آنلاین شدن فعالیت های مربوط به سلامت روان تعداد زیادی از این گروه های حمایتی توی شبکه های اجتماعی ظاهر شدن. در آینده تلاش می کنیم توی یه مقاله تعدادی از این گروه های فعال رو بررسی و معرفی می کنیم.

این گروه ها مکمل فوق العاده ای برای درمان فردی(تراپی) هستن و از خیلی جهات می تونن مفید باشن. نکته کلیدی اینه که اون گروهی رو پیدا کنین که به بهترین وجه با نیازهای شما مطابقت داره. ما تفاوت های اصلی بین گروه های حمایتی و گروه های درمانی بالینی رو توی این مطلب گفتیم. هر دوی این گزینه ها یه محیط امن برای بیان نظرات و احساسات شما ارائه می دن. با این حال، خیلی از آدما گروه های حمایتی رو به گروه های درمانی بالینی ترجیح می دن چون یه چیزی توی دل شنیدن داستان های مشترک شما و بقیه هست که باعث می شه احساس شجاعت و امیدواری بیشتری کنیم.

منابع: Adaa و lifestance و Counselling Directory و Help Guide

By آرزو ویشکا

نویسنده، مترجم، تولیدکننده محتوا و تسهیلگر حلقه های حمایتی جیپسی، مترجم کتاب سفر به انتهای دنیا - انتشارات پرتقال، فارغ التحصیل رشته مترجمی زبان انگلیسی دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین، علاقه مند به کتاب های توسعه فردی، روانشناسی، ادبیات ژانری و به خصوص گمانه زن، ادبیات ژاپن، مانگا، مانهوا، انیمه، فیلم و سریال، موسیقی پس زمینه بازی، فیلم و انیمه

View all posts by آرزو ویشکا